زمین به نقطه "حضیض خورشیدی" رسید

به گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، خورشید در حال حاضر فقط کمی به زمین نزدیک‌تر است.

سیاره زمین روز گذشته در سفر ۳۶۵.۲۵ روزه خود به دور خورشید، در نزدیک‌ترین فاصله خود به خورشید قرار گرفت. این نقطه عطف که "حضیض خورشیدی"(perihelion) نامیده می‌شود، به طور تصادفی در نزدیکی آغاز سال نوی میلادی رخ داد که توسط بسیاری از کشورهای جهان از جمله در آمریکای شمالی جشن گرفته می‌شود.

لحظه دقیق حضیض خورشیدی در سال میلادی جاری در ساعت ۰۱:۵۲ بامداد به وقت منطقه زمانی شرقی(۱۰:۲۲ به وقت ایران) بوده است. زمین در این نقطه حدود ۳ میلیون مایل(۵ میلیون کیلومتر) به خورشید نزدیک‌تر از نقطه "اوج خورشیدی"(aphelion) که نقطه مقابل "حضیض خورشیدی" است، بوده است.

همانطور که پیداست، زمین در نقطه "اوج خورشیدی" در دورترین فاصله خود از خورشید قرار دارد که هر ساله در اوایل ماه ژوئیه اتفاق می‌افتد. البته این تغییر در فاصله زمین با خورشید در مقایسه با میانگین فاصله زمین از خورشید که حدود ۱۴۹ میلیون و ۵۹۷ هزار و ۸۷۰ کیلومتر است، نسبتاً کم است.

این نکته قابل توجه است که "حضیض" و "اوج" موجب ایجاد فصول نمی‌شوند، بلکه تغییر فصل‌ها به دلیل کج شدن محور زمین اتفاق می‌افتد، هر چند که این نقاط عطف مداری بر مدت زمان فصول تأثیر می‌گذارند. هنگامی که زمین از خورشید دورتر است، در مدار خود کمی کندتر از زمانی که به خورشید نزدیک‌تر است، حرکت می‌کند که همین امر باعث می‌شود زمستان در نیم‌کره شمالی حدود پنج روز کوتاه‌تر از تابستان باشد.

این رفتار مداری در قانون دوم حرکت سیاره‌ای که توسط "یوهانس کپلر" ستاره شناس مشهور در قرن هفدهم فرمول سازی شده، توضیح داده شده است.

"کپلر" براساس بخشی از مشاهدات تلسکوپی اولیه توسط یک ستاره شناس به نام "تیکو براهه" دریافت که سیارات به جای دایره‌های کاملی که بسیاری از ستاره شناسان پیش از آن تصور می‌کردند، به صورت بیضوی حرکت می‌کنند. "کپلر" متوجه شد که یک خط نامرئی که یک سیاره را به خورشید متصل می‌کند، در طول سفر یک سیاره به دور خورشید، مساحت مساوی را در مدت زمان یکسانی تشکیل می‌دهد. این ویژگی به این معنی است که یک سیاره زمانی که به خورشید نزدیکتر است باید سریع‌تر و در دورترین فاصله نسبت به آن کندتر حرکت کند. این تفاوت سرعت بعداً توسط نظریه‌های گرانش توضیح داده شد و توجیه شد.

حضیض خورشیدی نزدیکترین نقطه فاصله زمین در مدار بیضوی خود نسبت به خورشید و اوج خورشیدی دورترین فاصله آن است. در نقطه حضیض خورشیدی، یک سیاره در مدار بیضی شکل به دور خورشید، در نزدیک‌ترین مکان به خورشید قرار می‌گیرد. برای یک سیاره، ستاره دنباله‌دار یا دیگر اجرام آسمانی، حرکت کردن به دور خورشید در یک مدار بیضی شکل انجام می‌گیرد و به این ترتیب فاصله بین جسم و خورشید در سراسر مدار تغییر می‌کند. در این نقطه در مدار، سیاره با حداکثر سرعتش حرکت می‌کند(قانون دوم کپلر).

حضیض خورشیدی به‌ طور خاص در مورد مدارهای حول خورشید به کار می‌رود، ولی در واقع نقطه حضیض در هر مدار معمولی بیضی شکلی که در آن یک جسم کوچک‌تر به دور یک جسم بزرگ‌تر می‌گردد، وجود دارد. برای مشخص کردن کامل موقعیت یک سیاره، بحث نقطه حضیض خورشیدی به عنوان یکی از عناصر(پایه‌های) مدار مورد نیاز است. در یک میدان گرانشی(جاذبه‌ای) قوی، محل نقطه حضیض خورشیدی ممکن است به‌ شکل پیاپی روی مدارها جلوتر برود. در منظومه شمسی، این امر را می‌توان در مدار سیاره عطارد مشاهده کرد که آزمون مهمی برای قانون نسبیت عام محسوب می‌شود.

اوج و حضیض خورشیدی حدود ۱۳ روز یا به‌ طور دقیق‌تر ۱۳٫۰۶۷ درجه(اوج ۱۳٫۷ روز و حضیض ۱۲٫۸۲۵ روز) است که در این صورت به‌ طور متوسط اوج خورشیدی روز ۱۳ تیر ماه(۴ ژوئیه) و حضیض خورشیدی روز ۱۴ دی ماه(۴ ژانویه) است. 

اوج خورشیدی حداکثر تا ۱۵۲ میلیون و ۹۷ هزار و ۷۰۰ کیلومتر(۱٫۰۱۶۷۱ واحد نجومی) و حضیض حداقل تا ۱۴۷ میلیون و ۹۸ هزار و ۷۰ کیلومتر(۰٫۹۸۳۲۹ واحد نجومی) است. این دو نقطه با حفظ قرینگی و تقابل هم بر روی مدار زمین به تدریج جابجا می‌شوند. نقطه حضیض خورشیدی در سال ۲۰۰۰ میلادی بر ۲۸۲٫۸۹۵ درجه مداری بوده که تا سال ۲۰۱۲ به ۲۸۳٫۰۶۷ درجه مداری کشیده شده‌ است.

البته زمستان هنوز در نیم‌کره شمالی، حتی با وجود فاصله کمتر تا خورشید، سرد خواهد بود.

"والتر پترسن" دانشمند فیزیک پژوهشی در شاخه علوم زمین در ناسا می‌گوید: حتی زمانی که تفاوت فاصله بین اوج و حضیض را در نظر بگیرید، تنها حدود هفت درصد تفاوت در میانگین جهانی انرژی خورشیدی دریافتی ما وجود دارد. بنابراین از نظر آب و هوا چندان تغییری ایجاد نمی‌کند.